Tan Sri Prof. Emeritus Dr Ismail Hussein

1932

Tokoh pejuang Sastera dan Budaya Melayu ini memulakan pendidikan awal di Sekolah Melayu Limau Dalam dan kemudian di Sekolah St. Michael sehingga ke Maktab Sultan Abdul Hamid. Pada tahun 1955, beliau telah mendapat tawaran belajar di Jabatan Pengajian Melayu,Universiti Malaya. Beliau menamatkan pelajaran pada 1959 dan mendapat kepujian kelas pertama. Kejayaan membanggakan itu menyebabkan beliau mendapat tawaran untuk meneruskan pelajaran ke peingkat Sarjana selama dua tahun sebelum ke peringkat Doktor Falsafah di Universiti Leiden, Belanda dari tahun 1961 hingga 1964 ketika menjadi pensyarah Jabatan Pengajian Melayu, Universiti Malaya. Sepanjang perkhidmatan beliau sebagai pensyarah di Universiti Malaya, beliau memainkan peranan penting sebagai seorang pendidik untuk anak-anak bangsanya dan pada masa yang sama menjadi pejuang yang bercita-cita memartabatkan sastera dan kebudayaan Melayu.

Beliau begitu berminat melakukan kajian mengenai sastera lama seperti Hikayat Negeri Johor. "The Study of Tradisional Malay literature: a selected bibliography of traditional Malay literature" adalah hasil penelitiannya terhadap sastera Melayu. Sewaktu di Singapura beliau telah menghasilkan dua buah esei yang cukup penting tentang penulis-penulis dan kegiatan mereka di Singapura iaitu 'Pengarang Melayu di Singapura Selepas Perang Dunia Kedua' dan 'Singapura Sebagai Pusat Kesusteraan Melayu Selepas Perang'.

Beliau banyak menyumbang pemikiran tentang dunia Melayu dan kebudayaannya dalam pelbagai wacana ilmiah, penulisan dan seminar. Pada tahun 1971, Universiti Malaya telah mengiktiraf beliau sebagai Profesor Kesusteraan Melayu. Sejak itu, pelbagai jawatan dipikul oleh beliau, antaranya seperti, Dekan Fakulti Sastera dan Sains Sosial dan Ketua Jabatan Pengajian Melayu(1976-1980). Setelah itu, beliau beralih arah pula ke Universiti Kebangsaan Malaysia dan berkhidmat sebagai Pengarah Institut Bahasa dan Kebudayaan Melayu selama empat tahun dari 1987sehingga 1993.

Ismail juga diberi kepercayaan apabila dilantik sebagai Ketua Satu GAPENA sejak tahun 1970-an. Selain itu, beliau juga pernah memikul tanggungjawab dan bertindak sebagai Timbalan Pengerusi, Lembaga Pengelola Dewan Bahasa dan Pustaka dan menjadi salah seorang ahli panel Anugerah Sastera Negara, Majlis Penasihat Kebangsaan Berkaitan dengan kebudayaan, Majlis Buku Malaysia, Jawatankuasa Peyelarasan Bahasa Kebangsaan dan Jawatankuasa Penasihat Pusat Manuskrip Melayu.

Perjuangan Ismail tidak terhad kepada gerakan di dalam negara semata-mata, bahkan turut meliputi aktiviti di peringkat serantau seperti penganjuran simposium yang membabitkan penyertaan negara Asia Pasifik seperti Sri Lanka, Vietnam, Yunna-China, Afika Selatan, Mindanao-Filipina, Madagaskar, Thailand dan Arab Saudi. Malahan beliau turut menganjurkan Simposium Jaringan Melayu Antarabangsa, Simposium Melayu Sedunia di Shah Alam pada tahun 1996, Persidangan Dunia Melayu di PWTC-Kuala Lumpur dan pertemuan Sasterawan Nusantara yang dianggotai oleh Brunie, Indonesia, Malaysia dan Singapura. Terdapat beberapa penulisan beliau yang popular dan menarik ramai pembaca serta rujukan kepada penulis, seperti kepimpinan dalam Kubudayaan(1984), Cita-cita dan Perjuangan(1987) Antara Dunia Melayu dan Dunia Kebangsaan(1990), serta Dunia Melayu dan Dunia Indonesia(1995).

Pelbagai anugerah yang beliau terima sepanjang penglibatan dalam dunia sastera dan kebudayaan, antaranya:

1. Darjah Setia Diraja Kedah oleh KDYMM Sultan Kedah (1980)
2. Ijazah Kehormat Doktor Honoris Causa oleh Universitas Indonesia(1984)
3. Gelaran Pendita dalam Simposium Dunia Melayu(1985) di Sri Lanka
4. Darjah Panglima Setia Mahkota oleh DYMM Yang di Pertuan Agong(1993)
5. Doctor Honoris Causa(1997) oleh Universiti Madagaskar
6. Prof Emeritus pada tahun 1997 oleh Universiti Malaya
7. Bintang Datok Dharma Wangsa dari Istana Maimoon Medan dan bergelar Linggom Banua Melayu Dari Masyarakat Harahap Padangsidempuan.
8. Seri Wira Cendekia Mulia Kedah Darul Aman daripada DYMM Sultan Kedah pada 2002

Semua anugerah ini yang diterima olehnya adalah untuk menghargai jasa beliau yang besar kepada negara terutama dalam pembangunan kesusteraan dan kebudayaan Melayu.